Blog

Własny dom to jedno z największych marzeń, które każdy z nas chciałby spełnić. Zapewnia  swobodę działania, przestrzeń oraz prywatność. Za wszelkimi tak ważnymi wyborami kryje się wiele niewiadomych. Jednak w większości przypadków wybieramy dom, a potem marzenie o pięknie zaaranżowanym otoczeniu wokół niego. Ostatnim etapem budowy domu jest ogród, ale zanim zaczniemy go tworzyć, warto wytyczyć jego granice.

Betonowy płot lub system panelowy to nie jedyne rozwiązanie, które zapewni nam prywatność czy osłonę od ruchliwej ulicy. Jeśli chcemy zaoszczędzić lub cenimy naturę, warto zastanowić się nad żywą osłoną, która wbrew pozorom nie jest tak trudna w utrzymaniu jak nam się wydaje. Po kilku latach będzie barierą trudniejszą do pokonania niż nie jeden tradycyjny płot, a do tego znacząco przyczynimy się do wprowadzenia bioróżnorodności. Takie „ogrodzenie” z czasem będzie żyło własnym życiem razem z zamieszkującymi je ptakami oraz owadami.

Czym kierować się w wyborze roślin na żywopłoty?

Podstawowym pytaniem jakie musimy sobie zadać jest funkcja takiego żywopłotu. Ważną kwestią jest również miejsce oraz stanowisko na którym ma powstać. Inne rośliny dobieramy na otwartej, narażonej na wiatry przestrzeni, a inne w małym przydomowym ogródku, gdzie nie mamy zbyt wiele miejsca i dominuje cień. Można pójść w kierunku bardziej formalnych, wypielęgnowanych założeń, lub takich w które nie będziemy za dużo ingerować.

Jakie gatunki wybrać na żywopłot?

Wybór gatunków na żywe osłony jest dość szeroki. Możemy wybierać w roślinach zimozielonych lub takich, które zrzucają liście na zimę, a przez swój ażurowy charakter nadal spełniają swoje funkcje. Te pierwsze dostojnie wyglądają cały rok, te drugie dostarczają nam widoku budzącej się przyrody każdej wiosny. Decyzja zależy do nas samych i od tego ile czasu i środków możemy przeznaczyć.

Gatunki zimozielone:

• Żywotnik (Thuja) – zdecydowanie najczęściej wybierany gatunek do tworzenia zielonych płotów. Rośliny przy naszym małym  zaangażowaniu, po 3-5 latach stworzą gęsty żywopłot. Są mrozoodporne, ale źle reaguje na suszę fizjologiczną zimą, czyli brak wody spowodowany zamarzniętą glebą, z której nie mogą jej pobierać. Możemy wybierać w odmianie Smaragd lub Brabant. Pierwsza rośnie wolniej i nie wymaga tak częstego cięcia. Tniemy górę po uzyskaniu docelowej wysokości, a następnie boki, aby rośliny się zagęściły. Brabant rośnie zdecydowanie szybciej, ale wymaga regularnego cięcia. Robimy to od czerwca do września.  Jeśli zaniechamy tego zabiegu, żywopłot może nie być tak gęsty jak nam się marzy. Thuje potrzebują miejsca słonecznego lub półcienistego oraz regularnego podlewania  i nawożenia. Odżywione rośliny to zdrowe rośliny. Najczęstszymi problemami jest brązowienie igieł, fytoftoroza, zamieranie pędów, fuzarioza lub szara pleśń.

• Ostrokrzew – oryginalna roślina na żywopłoty, wyróżniająca się połyskującymi, ciemnozielonymi  i kolczastymi liśćmi oraz pięknymi czerwonymi owocami, które pojawiają się we wrześniu. Jako jedna z niewielu nadaje się na stanowiska cieniste, ale  potrzebuje żyznej i zasobnej gleby. Nie lubi zimowych wiatrów, które prowadzą do zamierania pędów. Ostrokrzew Meservy zniesie zimowe warunki, ale w miarę możliwości należy go okrywać jeśli rośnie w nieosłoniętym miejscu.

Ostrzokrzew kolczasty, najgorzej radzi sobie zimą, dlatego należy go sadzić w ciepłych i osłoniętych miejscach. Lubi regularną pielęgnację, ale nie wymaga mocnego cięcia, chyba, że chcemy uzyskać efekt zielonej, gęstej ściany. Ostrokrzew nie jest wolny od chorób i szkodników. Najczęściej atakuje go przylepnica szklarniowa, zaliczana do czerwców, wszelkiego rodzaju mszyce jak również miniarki. Wiosną może pojawić się plamistość liści. Ostrokrzew nie lubi nadmiernego nasłonecznienia, które powoduje poparzenie liści.

• Cis pospolity – elegancki, gęsty krzew, rosnący dość wolno. Kiedyś uwielbiany szczególnie w ogrodach pałacowych. Bardzo dobrze znosi cięcie, które warunkuje jego gęsty pokrój. Roślina dla osób, które lubią i potrafią obchodzić się z sekatorem i nożycami. Tniemy je w marcu/ kwietniu. Cis jest rośliną długowieczną, czemu zawdzięcza powolny wzrost. Nie ma zbyt dużych wymagań co do gleby, radzi sobie nawet na glebach zasadowych, jako jeden z nielicznych iglaków. Dobrze znosi cień i lubi wilgoć w powietrzu. Odmiany kolumnowe, nadające się na żywopłoty to: Fastigiata, Overeynderi czy Dovastoniana. Sadząc cisa, należy mieć na uwadze, że każda jego część jest trująca. Największym problemami z jakimi borykają się cisy jest fytoftoroza, choroba odglebowa, a także zamieranie pędów oraz szara pleśń.

• Laurowiśnia wschodnia – pięknie prezentuje się jako soliter oraz jako żywopłot. Ma błyszczące, zielone i strzeliste liście.  Dodatkowo w maju,  kwitnie obficie na biało, wabiąc owady i zadziwiając swoimi puszystymi kwiatami. Jest rośliną dość wymagającą w uprawie. Potrzebuje ciepłego i osłoniętego stanowiska oraz żyznej, lekkiej ziemi. Nie toleruje suszy, dlatego warto ją ściółkować. Zimą, szczególnie młode rośliny mogą zostać poparzone przez słońce, dlatego wymagają okrycia. Ekspozycja na mroźne wiatry również nie jest wskazana. Największym jej atutem, jest to, że rzadko choruje oraz nie przepadają za nią szkodniki. W miejscach wilgotnych może zostać porażona przez mączniaka prawdziwego lub dziurkowatość liści, objawiające się brązowymi plamami, które prowadzą do wykruszania się tkanki.

• Świerk pospolity – zdecydowanie najtrudniejszy żywopłot do pokonania ze wszystkich innych. Z pozoru duże drzewo, lecz dobrze znosi cięcie i formowanie. Idealny na otwarte przestrzenie, ponieważ bardzo dobrze chroni przed wiatrem, ponieważ szeroko się rozrasta.  Ma małe wymagania glebowe, rośnie na każdej glebie, za to potrzebuje nasłonecznionego stanowiska. Najlepiej rośnie na glebach żyznych i ciężkich.  Bardzo tani w założeniu. Istotne jest regularne cięcie takiego żywopłotu. Ze względu na szybki wzrost i mocne przyrosty, zaniechanie cięcia bardzo utrudni nam ten zabieg, z uwagi na grube i sztywne przyrosty. Istotne jest regularne skracanie wierzchołków. Cięcie najlepiej znoszą świerki pospolite. Niestety są podatne na choroby i trzeba mieć to na uwadze. Szczególnie groźne są ochojniki i przędziorki. Z chorób grzybowych niebezpieczna jest osutka świerka, rdza świerka czy brunatnienie igieł.

W walce ze wszelkimi rodzajami chorób i szkodników roślin uprawianych na żywopłoty niezbędny będzie nam opryskiwacz o większej pojemności. Opryskiwacz ciśnieniowy Orion Super o pojemności 3, 6, 9 lub 12 litrów sprawdzi się w tym znakomicie. Wybieramy odpowiedni preparat i dokładnie pokrywamy rośliny. Dzięki głowicy w kształcie lejka napełnienie zbiornika jest znacząco ułatwione, a przezroczysty pasek poziomu cieczy informuje nas ile preparatu zostało w zbiorniku. Wygodny, miękki pas naramienny zadba o nasz komfort pracy, a stopki w podstawie stabilizacyjnej ułatwią nam pompowanie zbiornika. Teleskopowa, regulowana lanca z włókna szklanego o długości 1,2m pozwoli sięgnąć w wyższe partie naszego żywopłotu. Jeżeli mamy wyższa drzewa i standardowa lanca jest zbyt krótka możemy zastosować 60-centymetrowe przedłużenie lancy. Przy dużych powierzchniach żywopłotów, niezastąpiona będzie lanca regałowa, która dzięki czterem pionowym dyszom na metrowej lancy znacznie ułatwi i skróci czas wykonywania zabiegu.

W przypadku dużego żywopłotu warto sięgnąć po opryskiwacz plecakowy Neptune Super w wersji ręcznej lub elektrycznej przeznaczony. Opryskiwacz ma pojemnośc 15 litrów,  więc przy dużym zużyciu środka, unikniemy ciągłego uzupełniania zbiornika. Dużym atutem tego modelu, który znacząco wpływa na komfort pracy pas biodrowy, który odciąża nas kręgosłup i pozwala na dłuższą i przyjemniejszą pracę. Dla najbardziej wymagających użytkowników odpowiedni będzie opryskiwacz Neptune Super EL, którym możemy pracować przez 8 godzin na jednym ładowaniu akumulatora.

Gatunki liściaste:

• Berberys – roślina dla lubiących żywe kolory w ogrodzie. Występuje w wielu odmianach kolorystycznych, od zieleni, po żółć i czerwień. Odporny na przemarzanie i dość tolerancyjny co do gleby w której rośnie. W słońcu będzie błyszczał kolorami, w cieniu, w którym również sobie radzi, będzie słabiej się wybarwiać. Z uwagi, że posiada kolce,  gęsty żywopłot jest przeszkodą nie do pokonania, nawet dla większości zwierząt. Jesienią berberys wydaje owoce, które są bardzo zdrowe i wzmacniają odporność. Berberysy lubi atakować mączniak prawdziwy, szczególnie w wilgotne lata. Dokucza im również rdza i plamistość liści.

• Ligustr pospolity – jedna z najbardziej popularnych roślin na żywopłoty, z uwagi na swoje bardzo małe wymagania glebowe i łatwość uprawy. Rośnie w każdej glebie, najlepiej czuje się na stanowiskach słonecznych, lecz w półcieniu również sobie radzi. Znosi susze i zanieczyszczenia powietrza, dlatego nadaje się jako żywopłot przy ruchliwych drogach. Wymaga intensywnego cięcia, aby był gęsty i zwarty. Gubi liście an zimę, stając się ażurową „rzeźbą” w ogrodzie. Rzadko atakowany przez choroby i szkodniki.

• Buk pospolity – jako żywopłot prowadzi się go na 3-4m, choć w rzeczywistości to okazałe drzewo. Preferuje żyzną, zasadową glebę, umiarkowanie wilgotną oraz słoneczne stanowiska. W cieniu rośnie wolniej.  Nie toleruje gleb podmokłych oraz suchych. Uwielbia cięcie i formowanie. Tniemy go dwa razy w roku. Zimą gubi liście, lecz część z nich zasycha i pozostaje do wiosny. Należy zwracać uwagę na pojawiającą się mszyce, mączniaka rzekomego oraz plamistość liści.

• Grab pospolity – gatunek rodzimy, stosowany od setek lat jako osłona czy tło dla innych roślin, wracający do łask w naszych ogrodach. Sprawdza się na ciężkich i żyznych glebach, które są stale wilgotne. Preferuje półcień i lepiej się w nim czuje niż w pełnym słońcu. Szybko rośnie i jest tani w założeniu. Potrzebuje cięcie dwa razy w sezonie. Podobnie jak buk, zimą liście zasychają, a część z nich zostaje na nim do wiosny. Jest bardzo odporny na szkodniki i choroby roślin.

• Głóg jednoszyjkowy – roślina długowieczna i zarazem pożyteczna. Lubi, zwięzłe gleby, umiarkowanie wilgotne. Z uwagi na obfite kwitnienie, preferuje miejsca słoneczne. Doskonale znosi cięcie, a przez obecność cierni sprawdza się jako roślina obronna na żywopłoty. Miododajne kwiaty wabią owady, a zimą ptaki, które chętnie się nim posilają i zakładają w nim swoje gniazda. Głóg nie jest problematyczną rośliną. Może atakować go zaraza ogniowa głogu, mączniak prawdziwy, rdza lub plamistość liści.

• Ałycza – odmiana śliwy domowej, mylona również z mirabelką, od której różni się kolorem i smakiem owoców. Ceniona za swoją wszechstronność. Rośnie na każdym stanowisku, choć nie lubi gleb kwaśnych. Stanowisko słoneczne gwarantuje, że nasz żywopłot będzie bardzo gęsty. Jeden z najszybciej rosnących żywopłotów. W ciągu roku może przyrosnąć nawet o metr. Znosi suszę, a po mroźnych zimach jeśli przemarznie, bardzo szybko odbija.

Opisane powyżej gatunki roślin na żywopłoty to te najbardziej popularne w naszych ogrodach. W przypadku roślin zimozielonych możemy zastosować również bukszpan wieczniezielony, choć ten ze względu na szkodnika jakim jest ćma bukszpanowa coraz mniej polecany jest do ogrodów. Bluszcz pospolity, także będzie dobrym pomysłem, choć potrzebuje podpory, po którym mógłby się piąć.

Tworząc zielone ściany mamy do wyboru zdecydowanie więcej gatunków liściastych. Nie zawsze są one wprost polecane na żywopłoty, lecz dobrze spełniają swoją funkcję. Będą to wszelkiego rodzaju derenie, forsycje, leszczyny, bzy czarne, lilaki, rokitniki czy dzikie róże.

Chcąc stworzyć żywopłot,  jak widać nie musimy ograniczać się tylko do thui. Jest o wiele więcej roślin, które ze względu na swoje cechy wprowadzają o wiele więcej bioróżnorodności, koloru, zapachu i  zmienności w ogrodzie. Jeśli nie możemy zdecydować się na jeden konkretny gatunek, posadźmy kilka. Nie bójmy się eksperymentować. Natura zawsze się obroni.